Samenvatting:
Een dierstudie onthult dat langdurige aerobe activiteit, met name rennen, significant meer impact heeft op het creëren van nieuwe zenuwcellen in de hersenen dan andere vormen van lichaamsbeweging, zoals krachttraining en hoge-intensiteit intervaltraining. Ratten die op een gematigd tempo op een renwiel renden, vertoonden aanzienlijk meer neurogenese (=aanmaak van nieuwe hersencellen) in de hippocampus (betrokken bij het relatief verse geheugen), dan ratten die intervaltraining en krachttraining beoefenden. Deze bevindingen suggereren dat duurtraining de meest gunstige vorm van lichaamsbeweging is voor het stimuleren van hersengezondheid door het genereren van nieuwe zenuwcellen.
Uitgebreidere versie:
Uit een opmerkelijke studie bij ratten blijkt dat sommige vormen van lichaamsbeweging mogelijk veel effectiever zijn dan andere bij het vergroten van de hersenen. In deze studie vergeleken wetenschappers rechtstreeks de neurologische effecten van drie verschillende soorten lichaamsbeweging: rennen, krachttraining en hoog-intensiteit intervaltraining. De verrassende resultaten suggereren dat intensieve inspanning mogelijk niet de beste optie is voor de lange termijn gezondheid van de hersenen.
Uit eerder onderzoek is gebleken dat lichaamsbeweging de structuur en functie van de hersenen veranderd. Studies bij dieren en mensen hebben aangetoond dat lichamelijke activiteit over het algemeen het hersenvolume vergroot en het aantal en de omvang van leeftijdsgerelateerde holtes in het witte en grijze hersenweefsel kan verminderen. Lichaamsbeweging verhoogt de neurogenese bij volwassenen, met andere woorden de vorming van nieuwe hersencellen in een volwassen brein. Uit studies met dieren is gebleken dat lichaamsbeweging, in de vorm van bewegen in een renwiel of op een loopband, het aantal nieuwe neuronen in de hippocampus van de dieren kan verdubbelen of zelfs verdrievoudigen, in vergelijking met dieren die inactief blijven. Wetenschappers geloven dat lichaamsbeweging vergelijkbare effecten heeft op de menselijke hippocampus. Eerdere studies over lichaamsbeweging en neurogenese waren gericht op lange afstand hardlopen want laboratoriumdieren rennen veel en graag. Maar of andere vormen van lichaamsbeweging ook leiden tot verhoogde neurogenese was onbekend en is een onderwerp van toenemend belang, gezien de groeiende populariteit van trainingen zoals krachttraining en hoge-intensiteit intervallen.
In de huidige studie injecteerden onderzoekers de ratten met een stof die nieuwe hersencellen markeert en stelden ze diverse groepen ratten bloot aan verschillende trainingen, waarbij één groep inactief bleef als controlegroep. Sommige dieren kregen een renwiel in hun kooien, waarin ze naar eigen inzicht konden rennen. De meesten renden dagelijks enkele mijlen, hoewel de individuele afstand sterk varieerde. Andere ratten begonnen met weerstandstraining, waarbij ze met kleine gewichten aan hun staarten een muur beklommen. Nog een andere groep bestaande uit ratten deden het equivalent van hoge-intensiteit intervaltraining voor knaagdieren. Voor dit programma werden de ratten op een kleine loopband geplaatst en moesten ze drie minuten lang in een zeer snel en intens tempo sprinten, gevolgd door twee minuten rustiger bewegen, waarbij de hele set nog twee keer werd herhaald, wat resulteerde in totaal 15 minuten hardlopen. Deze trainingen werden zeven weken volgehouden, waarna de onderzoekers hersenweefsel van de hippocampus van elke rat microscopisch onderzochten. Ze vonden zeer verschillende niveaus van neurogenese, afhankelijk van de manier waarop elk dier had getraind.
De ratten die op loopwielen hadden gerend, vertoonden een grote mate van neurogenese. Hun hippocampus weefsel bestond uit verscheidende nieuwe neuronen, veel meer dan in de hersenen van de inactieve dieren. Hoe groter de afstand die een rat had afgelegd tijdens het experiment, hoe meer nieuwe cellen in de hersenen waren gevormd. Er waren veel minder nieuwe neuronen in de hersenen van de dieren die hoge-intensiteit intervaltraining hadden voltooid. Ze vertoonden een iets hogere neurogenese dan de inactieve ratten, maar veel minder dan de (lange)afstandslopers. En de ratten die aan krachttraining deden, hoewel ze aan het einde van het experiment veel sterker waren dan aan het begin, vertoonden geen waarneembare toename van neurogenese. Hun hippocampus weefsel leek precies op dat van de controlegroep, die inactief waren.
Uiteraard zijn ratten geen mensen. Maar de implicaties van deze bevindingen zijn uitdagend. Ze suggereren dat duurzame aerobe lichaamsbeweging mogelijk het meest gunstig is voor de hersengezondheid, mogelijk ook bij mensen. Waarom hardlopen zo veel effectiever is in het bevorderen van de neurogenese dan de andere vormen van training is niet duidelijk, hoewel de onderzoekers speculeren dat hardlopen de afgifte van een specifieke stof in de hersenen stimuleert, bekend als ‘brain-derived neurotrophic factor (BDNF)’, die de neurogenese reguleert. Hoe meer mijlen een dier rent, hoe meer BDNF het produceert.
Krachttraining daarentegen, hoewel uitermate goed voor de spiergezondheid, heeft eerder aangetoond weinig effect te hebben op de niveaus van BDNF in het lichaam, wat zou kunnen verklaren waarom het niet heeft bijgedragen aan verhoogde neurogenese. Wat betreft hoge-intensiteit intervaltraining, kunnen de potentiële voordelen voor de hersenen worden ondermijnd door de zeer intense aard ervan. Het is veel meer fysiek uitputtend en stressvol dan matig hardlopen, en stress heeft de neiging om de neurogenese in de volwassen hippocampus te verminderen.
Deze resultaten betekenen echter niet dat alleen duurtrainingen de hersenen versterken. Deze activiteiten lijken inderdaad de meeste neurogenese in de hippocampus te bevorderen. Maar krachttraining en hoge-intensiteit intervallen leiden mogelijk tot verschillende soorten veranderingen op andere plaatsen in de hersenen en elders in het lichaam. Ze kunnen bijvoorbeeld de vorming van extra bloedvaten of nieuwe verbindingen tussen hersencellen of tussen verschillende delen van de hersenen bevorderen.
Dus als je momenteel aan krachttraining doet of uitsluitend traint met intense intervallen, ga hiermee door. Maar voeg misschien ook af en toe een lange duurloop- , fietstraining of wandeltocht toe omwille van de gezondheid van je hippocampus.
"*" geeft vereiste velden aan
