Op een zonnige ochtend, terwijl duizenden lopers zich verzamelen bij de startlijn voor de Rotterdam marathon, gaat er een golf van opwinding en nervositeit door de menigte. Voor velen is dit een hoogtepunt, een kans om zichzelf fysiek en mentaal te overstijgen. Maar terwijl het gejuich klinkt, doemen ook vragen op: hoe veilig is het eigenlijk om zo’n intensieve uitdaging aan te gaan? En is het gezond?
Uit studies waarbij jarenlang marathongegevens bestudeerd werden, blijkt dat de risico’s uiterst klein zijn. De resultaten laten zien dat tussen 2000 en 2009, 28 mensen overleden tijdens of kort na een marathon. Dit komt neer op minder dan één dodelijk incident per 100.000 deelnemers tijdens een event. De meeste sterfgevallen waren te wijten aan oververhitting of hartproblemen, terwijl een klein aantal werd veroorzaakt door hyponatremie, een te laag natriumgehalte door overmatig water drinken.
Onderzoek suggereert dat mensen die vaak een marathon lopen en dat jarenlang achtereen doen mogelijk meer aderverkalking hebben in de slagaders dan hardlopers die wat minder kilometers maken. De betekenis van deze toegenomen aderverkalking voor ziekte en overlijden in deze groep is niet geheel duidelijk, mede omdat het aantal mensen dat meer kilometers rent dan er op de teller van de auto staan vrij klein is; hetgeen het onderzoek bemoeilijkt.
Een recente studie van onze afdeling liet zien dat in de periode van 1995-2017 in een groep van 340.000 deelnemers aan Nederlandse hardloop-, fiets- en wandelevents en 210.000 vergelijkbare niet-deelnemers, 4625 mensen overleden. De kans op overlijden onder de deelnemers leek iets groter in de 7 dagen na het evenement, met de nadruk op “leek”, met een kans van 4,2 op 100.000 deelnemers. Uit dit onderzoek bleek echter ook dat gedurende de 3 jaar na het evenement de kans op overlijden bij de deelnemers 30% lager was dan in de groep niet-deelnemers.
Marathonlopen kan dus ook veel gezondheidswinst opleveren. De grootste gezondheidswinst zit in de trainingskilometers en in het gezonde eetpatroon (wat vaak gepaard gaat met het trainen voor een marathon). Gezondheidsvoordelen van regelmatig trainen zijn een lagere kans op hart- en vaatziekten, een gezonde spier/vet verhouding en minder overgewicht, een verjonging van de slagaders, mentaal sterker, fitter en vitaler en meer energie. Voldoende beweging beschermt tegen meer dan 30 chronische ziekten zoals suikerziekte, hersenbloeding, kanker, botontkalking, etc.
Toch geldt voor alle hardlopers zondag aan de start in Rotterdam – luister naar je lichaam. Zeker ook in het kader van oververhitting (hitte beroerte). Doe het rustiger aan als het zondag warm is, ga dan niet voor een PR. Symptomen zoals zwaar lopen, hogere hartslag dan normaal, hoofdpijn, niet lekker voelen, slechter zien, mogen niet worden genegeerd. Zelfs de fitste en meest ervaren lopers moeten alert blijven.
Deze columns komen uit de “Scheur je Gezond” scheurkalender! Is dit iets voor jouw werknemers of klanten als (kerst)geschenk? De kalender voor 2026 is al in de maak. Neem gerust even contact op via maria.hopman@radboudumc.nl
"*" geeft vereiste velden aan
