Wetenschappers weten al lang dat de chronologie van onze dagen de kwaliteit van onze gezondheid beïnvloedt. Studies bij zowel dieren als mensen geven aan dat elk weefsel in ons lichaam een soort moleculaire klok bevat die deels reageert op biologische signalen gerelateerd aan onze dagelijkse blootstelling aan licht, voedsel en slaap. Deze moleculaire klokken helpen vervolgens bij het kalibreren van wanneer onze cellen zich delen, brandstof opnemen, genen tot expressie brengen en op andere manieren hun normale biologische werk doen. Afgestemd op onze leefstijl creëren deze klokken een circadiaans ritme in ons dat onze lichaamstemperatuur, hormoonniveaus, bloedsuikerspiegel, bloeddruk, spierkracht en andere biologische systemen gedurende de dag laat stijgen en dalen.
Circadiaanse wetenschap, zoals dat wel genoemd wordt, toont ook aan dat het verstoren van normale 24-uurs circadiane patronen onze gezondheid kan schaden. Mensen die ’s nachts werken, bijvoorbeeld, en waarvan de slaapgewoonten worden verstoord, lopen een hoger risico op metabole problemen zoals obesitas en type 2 diabetes. Veel van dit onderzoek richt zich echter op wanneer we eten of naar bed gaan. Hoe sporten en bewegen in deze 24 uurs wetenschap past is nog volop onderwerp van onderzoek.
Sommige studies suggereren bijvoorbeeld dat ochtendtrainingen het verbranden van vet en gewichtsverlies zou kunnen versterken, vooral voor vrouwen. Is afvallen een doel van de training bij vrouwen dan zou een ochtendtraining wellicht beter zijn dan een avondtraining. Studies suggereren dat dat voor mannen anders is en dat mannen beter later op de dag kunnen trainen omdat de effecten op spierkracht en gewichtsverlies voor mannen dan beter zijn.
Een boeiende studie, die keek naar mannen met een hoog risico op type 2 diabetes, ontdekte dat degenen die ’s middags trainden, hun metabole gezondheid meer verbeterden dan degenen die dezelfde training eerder op de dag deden. In een Maastrichtse studie werden de effecten van matige lichaamsbeweging bij mensen met type 2 diabetes onderzocht, maar in hun onderzoek hadden ze aanvankelijke de mogelijke rol van timing op de dag niet meegenomen. Echter, 12 mannen hadden consequent tussen 8 en 10 uur ’s ochtends getraind en konden vergeleken worden met 20 mannen die altijd tussen 3 en 6 uur ’s middags trainden. Ze ontdekten dat de voordelen van middagtrainingen de voordelen van ochtendtrainingen beslist overtroffen. Na 12 weken vertoonden de mannen die ’s middags hadden gefietst aanzienlijk betere insulinegevoeligheid dan de ochtendsporters, wat resulteerde in een groter vermogen om de bloedsuikerspiegel te reguleren. Ze hadden ook iets meer vet rond hun middel verloren dan de ochtendrijders. Deze studie suggereert dat lichaamsbeweging in de middag wellicht gunstiger is voor mensen met een verstoord metabolisme dan dezelfde training eerder op de dag.
Een recente grote studie uit Australië, bevestigt dit door te laten zien dat een groep mensen met obesitas meer baat hadden bij een einde middag/avond training voor wat betreft gezondheid, gewichtsverlies en overleving dan mensen met obesitas die ’s ochtends sportten. Mogelijk is de (normale) dip in insulinegevoeligheid in de avond, die nu door beweging gecompenseerd wordt, een verklaring voor dit gunstige effect. Maar ook heeft matige lichaamsbeweging in de middag/avond mogelijk invloed op het voedsel dat later op de avond geconsumeerd wordt en kan het helpen bij het sneller metaboliseren van de laatste maaltijden voordat we gaan slapen. Dit effect zou ons lichaam ’s nachts in een gevaste toestand kunnen achterlaten, wat de lichaamsklokken en metabolisme beter zou kunnen synchroniseren en de gezondheid zou kunnen verbeteren.
Beide studies zijn uitgevoerd en gericht op mensen die al metabole problemen hebben. Of dit voor gezonde mensen net zo werkt is niet bekend.
Uiteindelijk is iets aan beweging doen altijd beter dan niets en moet het passen in je dagelijkse routine om het vol te kunnen houden. Daarnaast hebben veel mensen een duidelijke voorkeur om te bewegen op een bepaald moment van de dag. Dat zal niet voor niks zijn (luister naar je lichaam), dus blijf vooral bewegen en doe het op het voor jou meest geschikte tijdstip van de dag!
De scheurkalender 2025 is volop in de maak! Mocht jij een leuke beweegtip/weetje/grapje hebben die je graag met anderen wilt delen, stuur mij even een berichtje via maria.hopman@radboudumc.nl
Wie weet staat jou tip volgend jaar in de kalender! En als je je verjaardag (dag-maand) erbij zet probeer ik het op je verjaardag te plaatsen. Veel dank!
"*" geeft vereiste velden aan
