Inspanningsastma, ook bekend als Exercise Induced Bronchoconstriction (E.I.B.), is een aandoening die vooral voorkomt bij winterse sporters, zoals langlaufers en schaatsers, en treft ook recreatieve atleten, vooral in de winter. De aandoening is geen traditionele astma, maar eerder een reactie op droge lucht die de luchtwegen irriteert tijdens intensieve inspanning, resulterend in een ontstekingsreactie die de luchtwegen vernauwt. Waarom hebben zoveel winterse sporters, zoals schaatsers, last van inspanningsasthma? Een veelvoorkomende verklaring is dat de aandoening vaak wordt veroorzaakt door herhaalde intensieve ademhaling in koude, droge lucht. Winterse sporters ademen tijdens trainingen en wedstrijden veel lucht in, tot wel 200 liter per minuut, wat resulteert in het uitdrogen en irriteren van de luchtwegen. Deze chronische irritatie leidt tot een verhoogde gevoeligheid voor inspanningsastma. Winterse sporters worden waarschijnlijk niet met inspanningsastma geboren, maar velen ontwikkelen het als gevolg van herhaalde blootstelling aan koude lucht tijdens trainingen en wedstrijden. Dus, het feit dat inspanningsastma veel voorkomt bij sporters die hun sport in de winter beoefenen, vooral als ze meer dan 20 uur per week trainen, is voornamelijk te wijten aan herhaalde intensieve ademhaling in koude, droge lucht tijdens trainingen, wat leidt tot chronische irritatie en gevoeligheid van de luchtwegen.
Wilt u meer informatie, lees dan verder…
Elke jaar in de winter krijgen wetenschappers, en media in het bijzonder, veel aandacht voor inspanningsastma, ook bekend als Exercise Induced Bronchoconstriction (E.I.B.). Dat komt doordat wanneer onze winter atleten in koude omstandigheden samenkomen, zij als groep niet alleen een uitzonderlijke fitheid delen, maar ook een onevenredige neiging tot piepen hebben. Inspanningsastma is vastgesteld bij mogelijk wel de helft van alle elite-langlaufers en bij bijna evenveel topschaatsers en ijshockeyspelers. Het komt veel vaker voor bij sporters met een winter sport dan bij sporters die in de zomer ”de degens kruisen”. Zelfs onder recreatieve atleten is het een aandoening die veel vaker toeslaat in de winter.
Dit roept een intrigerende vraag op; Is het intensieve buiten trainen in de kou, uur na uur, op de een of andere manier slecht voor je ademhalingssysteem?
Inspanningsastma is niet helemaal dezelfde aandoening als astma. Inspanningsastma is een omkeerbare, obstructieve luchtwegaandoening die meestal begint ongeveer vijf minuten nadat je stopt met sporten, vooral als je inspanning intens was, zo tussen de 85 en 95 procent van je maximale hartslag. Ongeveer 90 procent van de mensen met astma lijdt ook aan inspanningsastma en bij kinderen is piepen na inspanning vaak de eerste aanwijzing dat ze astma hebben. Maar mensen kunnen ook aan inspanningsastma lijden zonder onderliggend astma. Niet zo lang geleden dacht men dat blootstelling aan koude lucht de vernauwing van de luchtwegen veroorzaakte, waarbij bloedvaten in de keel samentrokken om warmte binnen het lichaam te houden, net zoals dat gebeurt bij vingers in de kou; toen de vaten later weer uitzetten, dacht men dat ze spasmen in de bronchiën veroorzaakten, zoiets als tintelingen in opwarmende vingers. Maar de meeste onderzoekers beschouwen dit niet langer als de belangrijkste oorzaak. In plaats daarvan denken de meeste experts dat het probleem niet bij de kou van de lucht ligt, maar bij de “droogte.” Longen hebben met vocht verzadigde lucht nodig. Als de lucht die je luchtwegen binnenkomt droog is, zoals meestal het geval is in de winter, dan geven de cellen die je luchtwegen bekleden hun eigen vocht vrij om het te bevochtigen. Tijdens dit verlies van vocht maken bepaalde cellen in de bronchiale buis ook allergische chemicaliën vrij die een ontstekingsproces starten, waardoor je keel langzaam wordt afgesloten.
Uit onderzoek bij mariniers met inspanningsgeïnduceerde astma bleek dat degenen die het minste transpireerden, speeksel produceerden en huilden, ook het meest vatbaar waren voor inspanningsgeïnduceerde astma. Er was duidelijk een gemeenschappelijke factor hier, die te maken had met vocht. Mogelijk spelen aquaporine genen (deze genen zijn betrokken bij vochtproducerende ”klieren”) een rol bij de vatbaarheid van mensen voor inspanning geïnduceerd astma.
Maar het vaststellen van genetische gevoeligheden voor inspanningsastma beantwoordt niet de vraag waarom het zo onevenredig veel voorkomt onder (top)atleten tijdens winterse sporten. Een nieuwe theorie stelt dat inspanningsastma op de een of andere manier een sportblessure is. Elite-duursporters, vooral degenen die meer dan 20 uur per week trainen, kunnen daadwerkelijk hun luchtwegen verwonden door zo veel en zo hard te ademen. Ze ademen tot wel 200 liter lucht per minuut in, in vergelijking met vijf of zes liter per minuut in rust, die allemaal bevochtigd moet worden. De resulterende ontstekingen binnen hun bronchiale luchtwegen wordt in de loop van de tijd chronisch en elke volgende trainingssessie veroorzaakt gemakkelijker een nieuwe inspanningsastma episode. Langlaufers, hardlopers, wielrenners en andere atleten die in de winter trainen, hebben mogelijk geen ademhalingsproblemen vanaf hun geboorte, maar hun herhaalde episoden van extreme ademhaling in koude lucht veroorzaken de aandoening.
Wat kan er worden gedaan? Op dit moment vertrouwen de meeste (top)sporters op een korte lijst van toegestane medicijnen om hen door hun training en wedstrijden heen te helpen. Maar op de lange termijn moeten ze hun training misschien wat afbouwen. Enkele studies van gepensioneerde elite atleten met inspanningsastma suggereren dat hun ademhalingsproblemen verminderen of verdwijnen wanneer hun training afneemt. Intussen, als je piept na het buiten sporten in de winter, bezoek dan je huisarts. Een longfunctietest maakt deel uit van een formele diagnose van inspanningsastma. Als je de aandoening hebt, zijn er medicamenteuze behandelingen beschikbaar. Of probeer tijdens het sporten door je neus te ademen. Het slijm daar is veel vochtiger dan dat in je mond. Een goede warming-up kan ook helpen. En als dat allemaal niet werkt, kunnen binnensportscholen een goede optie zijn.
"*" geeft vereiste velden aan
